Palen-balkenconstructie:
kantoorgebouw met doorgedreven ecologische aanpak

Als studiebureau gespecialiseerd in het optimaliseren van energiegebruik heeft het bedrijf Dapesco al zijn kennis toegepast bij de bouw van zijn nieuwe kantoorgebouw. Het gebouw werd volledig in hout opgetrokken en er werd aan de kleinste details aandacht besteed om het tot een voorbeeldproject te maken.

Door de aard van de activiteiten van de klant lag een ecologische aanpak aan de basis van alle keuzes en beslissingen bij het ontwerp van dit gebouw. En dit zowel op technisch, architecturaal als esthetisch vlak, legt Cathy Van Hemelryck, architect-zaakvoerder van Archiwind, uit.

Hout!

De keuze voor hout was één van de eerste explicite vragen van de bouwheer. Het gebouw is volledig opgetrokken uit hout, niet alleen vanwege het isolerend vermogen maar ook voor de eigenschappen op het vlak van CO2-uitstoot en -stockage. Volgens de audit uitgevoerd, door de verantwoordelijken van Dapesco, werd met het project een CO2-emmissie van 75 ton uitgespaard in vergelijking met een traditionele contructie (dit cijfer werd bekomen door de optie ‘hout’ en ’traditioneel’ te vergelijken, rekening houdend met de CO2-stockage in het hout, nvdr).

Keuze van het bouwsysteem

Van al de wensen die de klant had geuit, was het de vraag naar op termijn moduleerbare ruimtes dat de architect voor het palen-balkensysteem heeft doen kiezen. Dit systeem biedt interessante perspectieven voor de interieurindeling doorheen de tijd. Er werden zowel individuele als landschapsbureau’s voorzien voor een dertigtal medewerkers maar niemand kan de noden van het bedrijf op middellange termijn inschatten. Volgens de architect hebben daarnaast ook de snelle uitvoering van dit, in het atelier geprefabriceerde, systeem en de aanwezigheid van dunne houten binnenwanden doorgewogen bij de keuze voor deze bouwmethode.

Palen-balken

Het palen-balkensysteem is simpel: de gelijmd gelamelleerde onderdelen van de hoofdstructuur zijn in de fabriek voorgefreesd en voorgeboord. De gevels en de puntgevels werden vervolgens toegemaakt met massief hout, wat onmiddellijk ook voor een binnenafwerking in hout zorgt.

Houtsoorten

De structuur en de trappen werden uitgevoerd in vuren, voor de gevelbekleding werd voor lorken gekozen en de raamkozijnen combineren gelijmd gelamelleerd lorken en aluminium. Ondanks de vraag van de gemeente en de aansporing van de architect heeft de bouwheer beslist het hout niet te behandelen. Enerzijds als eerbetoon aan het materiaal en anderzijds om budgetaire redenen.

Dak

Het dak van het gebouw is gebogen om de lichtinval te optimaliseren en verlengd met luifels om het gebouw te beschermen tegen directe zonnestraling in de zomer. De versterkte isolatie van het dak (zelfdragende isolatieplaten Sapisol van 20 cm) en de vloerplaat laat toe het gebouw op temperatuur te houden door de warmteverliezen te beperken. Het dak met een oppervlakte van 120 m2 is bekleed met Derbisolar Flex, een waterdichtingsmembraan met geïntergreerde fotovoltaïsche zonnecellen. De rest van het dak is voorzien van een wit membraan om de temperatuur van het dak te verlagen. Er werden 12 m2 fotovoltaïsche zonnepanelen gemonteerd op een draaisysteem dat de zon volgt. Volgens Dapesco zou de rendementwinst van dit systeem geschat zijn op ongeveer 30%. Tot slot zou nog een mini-windmolen van 5 kw deze gecombineerde opstelling moeten bekronen.

Ventilatie

Voor de ventilatie kozen de ontwerpers voor een Canadese put. De verse buitenlucht loopt door een 40m lange leiding die 2m diep onder de grond ingegraven is alvorens in het gebouw binnen te komen. Deze lucht wordt dus opgewarmd in de winter (omdat de grond warmer is dan de buitenlucht) en afgekoeld in de zomer (omgekeerde principe) voor dat ze in het ventilatiesysteem wordt ingebracht. De ventilatie beschikt ook over een warmtewisselaar die de calorieën van de vervuilde lucht recupereert en de lucht uit de Canadese put opwarmt (proper maar opgewarmd). Tot slot wordt ook de warmte die de servers afgeven, verspreid in het gebouw.

Verlichting

De kantoren worden verlicht met lage-energie neonbuizen die aangesloten zijn op aanwezigheidsdetectors en lichtmeters die toelaten de lichtintensiteit te dimmen als de natuurlijke verlichting volstaat.

Monitoring van het energieverbruik

De volledige installatie wordt gemonitord en bestuurd door een meetsysteem dat de geproduceerde en verbruikte energiestromen registreert om de onregelmatigheden en afwijkingen op te sporen. Dit systeem, één van de pronkstukken van Dapesco, werd al door grote internationale groepen als Accor, Delhaize, Dexia en Ikea gekozen om hun verbruik op te volgen. De meerkost van deze investering bedraagt 10% in vergelijking met een klassieke constructie maar deze is, volgens de verantwoordelijken van het bedrijf, snel terugverdiend door de besparingen op de energiefacturen. Dit systeem anticipeert op een voorstel tot wijziging van de Europese Richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen dat een verplichting beoogt tot het bouwen van positieve-energie gebouwen vanaf 2019.

Info:

Architect : Archiwind, Cathy Van Hemelryck, www.archiwind.be
Houtbouwconstructeur: Stabilame, www.stabilame.be
Bouwheer: Dapesco, www.dapesco.com