Waar origami en hout elkaar ontmoeten. Een gevouwen kapel

In een vredig kader in het Zwitserse Pompables staat sinds 2008 een volledig gevouwen, houten kapel. Ze werd ontworpen als een tijdelijke constructie die gebruikt zou worden tot de renovatie van de originele kapel in een van de gebouwen van het diaconesseninstituut opnieuw toegankelijk zou zijn (eind 2009). De zusters voelden zich echter al snel thuis in de verrassende, innovatieve ruimtes en wilden hun nieuwe houten kapel uiteindelijk behouden. Het idee van een warme, gezellige geloofsplek, opgebouwd in een nobel, goedkoop materiaal, sprak hen geweldig aan.

Hani Buri, onderzoeker bij IBOIS (het door professor Yves Weinand geleide laboratorium voor houtconstructie van het EPFL) ontwikkelde een nieuwe informaticatool die het mogelijk maakt om op origami geïnspireerde vormen te genereren, hun structureel gedrag te analyseren en concrete bouwplannen op te stellen. Dankzij deze uitvinding kon de kapel in een recordtempo gerealiseerd worden (twee maanden). Voordien waren er alleen nog maar prototypes op kleinere schaal gebouwd.

Een dun oppervlak dat geplooid wordt, wordt stijver. Dit maakt dat men de buitenkant en de structuur van het gebouw kon opbouwen met grote houtpanelen zonder gebruik te maken gebinten, die bij een traditionele houtconstructie wel nodig zijn. Deze techniek is een rechtstreeks gevolg van de nieuwe ontwikkelingen in de houtindustrie. Voortaan kan men zonder meerkost massieve, grote panelen met onregelmatige insnijdingen construeren (voor elk stuk verschillend). Dit maakt de bouw van zeer complexe creaties mogelijk. De massieve, gelijmde panelen uit vurenhout zijn 45 millimeter (verticale panelen) en 60 millimeter dik (horizontale panelen) en hebben allen een ver- schillend formaat. Ze werden aan elkaar gekoppeld met stukjes metaal en nadien bedekt met een luchtdichtingslaag en een bekleding in houtpanelen. Om de oorspronkelijk voorziene afbraak te bevorderen, werd het geheel met vijzen in elkaar gezet. De helft van de insnijdingen is verticaal, wat de montage op de werf een stuk makkelijker maakte. De gekantelde dakvlakken zorgen ervoor dat het hemelwater naar alle kanten kan wegvloeien. De twee kopgevels, die door hun transparante structuur met verticale en diagonale stijlen doen denken aan de structuur van een glas-in-loodraam, zorgen voor een aangename natuurlijke lichtinval.

EPFL IBOIS / THV Local architecture-Bureau d’Architecture Danilo Mondada-Shel &ndash: Architecture, Engineering and Production Design

IBOIS&thinsp:: ibois.epfl.ch – yves.weinand@epfl.ch

SHEL&thinsp:: hani.buri@hefr.ch, yves@weinand.be

Bureau d’études Yves Weinand&thinsp:: www.weinand.be

Bouwheer Institution des Diaconesses de St-Loup &ndash: 1318 Pompaples

Verantwoordelijke&thinsp:: Zuster Marianne Morel

Aannemers hout l Lambelet SA l Schilliger Bois SAS (panelen)

Foto’s l &copy: Fred Hatt, Lausanne Financiële ondersteuning l Office fédéral de l’environnement OFEV

Bron : Architraaf (mei 2014, Nr 180 – Rubriek Hout)

www.architraaf.be