School “Prés verts” in CLT in Brussel

De basisschool Prés Verts in Jette is uitgerust met een nieuwe, ultramoderne leeromgeving. Voortaan worden de lessen gegeven in twee houten gebouwen, meer bepaald in CLT (panelen van kruislaaghout). Maar wat is de toegevoegde waarde van de bouw van een school in CLT? Jérôme Verslype, werfbeheerder van houtbouwbedrijf TS Construct, geeft tekst en uitleg.

Sinds enkele maanden is het leven van de kinderen en de onderwijzers van basisschool Prés Verts ingrijpend veranderd. Geen lessen meer in oude containerklassen. Voortaan wordt er les gegeven in gloednieuwe houten gebouwen.

“Dit verandert alles”, bevestigt een leerkracht. “Het kader is onvergelijkbaar. De containerklassen waren niet geïsoleerd. Nu zijn de dagen veel aangenamer en de kinderen voelen zich beter”. Diverse internationale studies over houten schoolgebouwen tonen dit aan. De kinderen zijn veel aandachtiger in de klas. Er heerst een ontspannenere sfeer en de kinderen tonen meer respect voor de lokalen (minder tags of vernielingen).

CLT-constructie

Hoewel de buiteninrichtingen nog niet afgewerkt zijn, onderging de school een ware metamorfose sinds de bouw van de twee gebouwen met lorken gevelbekleding. Het materiaal straalt warmte uit en is ook binnenin heel aanwezig omdat het hout er zichtbaar werd gelaten.

“Dit is een van de troeven van CLT. De houten panelen mogen zichtbaar blijven aan de binnenkant. Het gebruik van CLT werd voorgesteld door architectenbureau A229 dat talloze projecten in hout heeft gerealiseerd”, licht Jérôme Verslype van houtbouwbedrijf TS Construct toe.

Budget

Voor dit project zou een traditionele constructie op het vlak van directe kosten waarschijnlijk iets goedkoper uitgevallen zijn omdat het CLT niet ten volle werd gebruikt. CLT biedt echter meerdere niet-verwaarloosbare voordelen zoals de uitvoeringssnelheid en de mogelijke afwezigheid van binnenafwerking. In vergelijking met houtskeletbouw vergemakkelijkt CLT ook een aantal zaken op het gebied van stabiliteit (wat de dikte van de dekvloer beperkt, zie paragraaf ‘ribbenvloeren’ hierna) en opbouw (snel uitgevoerde aaneenliggende, grote oppervlakten).
Bouwtermijnen

“Nadat de bouwheer het groene licht heeft gegeven, rekenen we ongeveer 2 maanden voor de conceptualisering. Nadien rekenen we nog eens 4 à 5 weken voor de levering van de panelen op maat. Deze termijn maakt het ook mogelijk om tijdig de aansluitingen, de funderingen, het betonwerk, enz. te voltooien. De opbouw van de twee schoolgebouwen heeft, met behulp van twee bouwkranen en twee ploegen van vijf personen, nauwelijks 4 weken in beslag genomen. Dit is ontzettend snel. Bij een traditionele constructie zouden drie keer zoveel arbeiders nodig geweest zijn om dezelfde deadline te halen. In basisschool Prés Verts was het meeste werk op 6 maanden tijd gedaan”, voegt Jérôme Verslype er nog aan toe.

Brandwerende behandeling

“In tegenstelling tot wat mensen denken, scoort hout beter dan metaal op het vlak van brandweerstand. Enerzijds omdat het materiaal beter weerstand biedt aan hogere temperaturen en anderzijds omdat men hout beter kan beheersen en dimensioneren.”

“Voor deze basisschool moesten we het CLT behandelen om een reactieklasse B (in plaats van D-s2, d0) te bekomen, hoewel het Koninklijk besluit ter zake (daterend van 7 juli 1994 en later meermaals gewijzigd) niet echt duidelijk is en daardoor voor interpretatie vatbaar is”, voegt hij eraan toe. Wel grappig dat het aanpalende gebouw van de school een brandweerkazerne is!

Ribbenvloeren

De mogelijkheid van CLT om grote overspanningen te maken, is een bijkomende troef. Om de overspanning te vergroten en de dikte van de dekvloeren te verkleinen, zijn de CLT-panelen met de gelijmd-gelamelleerde balken verbonden waarop ze rusten. Het betreft dus een configuratie met ribbenvloeren.

Technisch detail: gelijmd-gelamelleerd hout en CLT krimpen niet op dezelfde manier in. Om problemen te voorkomen, rusten de gelijmd-gelamelleerde balken niet rechtstreeks op de groeven van de verticale CLT-panelen.

Om de akoestiek te optimaliseren, werd er tussen de verticale en horizontale panelen een elastisch membraan geplaatst om de geluidsoverdracht tussen de verdiepingen te beperken. Om dezelfde reden werden de plinten met enkele millimeters verhoogd om ze te scheiden van de dekvloer en geen geluid door te laten tussen de dekvloeren en de muren.

Details van de gevelbekleding

Aandachtige waarnemers zullen wellicht de afgeschuinde sneden in de verticale elementen van de gevelbekleding hebben opgemerkt. Deze druppelbreker voorkomt stilstaand water op het kopshout en op termijn de rotting en de verzwarting van het hout ter hoogte van de lassen.
Isolatie

Het zijn geen passiefgebouwen, maar de lat ligt wel hoog. Een matras van 20 cm rotswol is aan de buitenzijde geplaatst, terwijl de vloeren op 14 cm en de plafonds op 16 tot 20 cm geïsoleerd zijn.

Het lagere schoolgebouw op de tweede verdieping heeft een oppervlakte van 10 bij 28 meter en herbergt de toiletten en de turnzaal op de begane grond, en 2 klaslokalen en één didactische ruimte per verdieping. Het kleutergebouw op de eerste verdieping strekt zich uit over 25 x 25 m en omvat het secretariaat, de lerarenkamer en 6 klaslokalen.

Trappen en meubilair

De trap is opgebouwd uit een massieve vloerplaat uit CLT, met treden uit gelijmd gelamelleerd hout bekleed met rubberwood.. Net zoals de meeste CLT-producten, zijn de panelen PEFC-gecertificeerd.

Ten bate van de circulaire economie werd het zaagafval van het CLT (zagen van de raamopeningen) gerecycleerd en verwerkt in banken die voor de grote ramen in de gangen werden geplaatst.

De toekomst van CLT?

“Scholen in CLT doen het steeds beter en de vraag neemt toe”, gaat Jérôme Verslype verder. “In dit marktsegment heeft CLT de houtskeletbouw sinds enkele jaren duidelijk ingehaald. Voor grote gebouwen zoals scholen biedt CLT onweerlegbare voordelen. De aard van het product, waarvan de binnenafwerking zichtbaar blijft, draagt ook bij tot de kwaliteit van het bouwwerk. Het aandeel van CLT zou nog moeten groeien wanneer Eurocode 5 over twee jaar waarschijnlijk de dimensioneringsmogelijkheden zal opnemen.”

Meer info

Opdrachtgever : Rphi management

Studiebureau : Ney + Partners / WOW, https://wow.timber-engineering.partners/

Architect : A229, www.a229.be

Houtbouw : TS Construct, www.ts-construct.be