UCL trekt de kaart van Waalse eik in Louvain-la-Neuve

Eind juni heeft de UCL haar volledig gerenoveerde Place des Sciences ingehuldigd. Het exotische hout heeft plaatsgemaakt voor Belgisch hout uit duurzaam beheerde en PEFC-gecertificeerde bossen. Een primeur die navolging zou kunnen vinden.

Na 40 jaar goede en trouwe dienst, had de Place des Sciences op de site van de UCL van Louvain-la-Neuve een grondige renovatie nodig op gebied van zowel het structuurbeton als het azobé dat erover heen lag. Uiteenlopende opties werden overwogen om de bedekking te vervangen, maar uiteindelijk werd er voor hout en in het bijzonder voor Belgisch eikenhout gekozen, legt Carole Deferière, ingenieur-architect belast met het project, uit. We hebben inderdaad voor een nieuwe bedekking in hout gekozen om de ziel van het plein en zijn unieke visuele aanblik te bewaren.

Eik als buitenvloerbedekking

De UCL deed beroep op twee deskundigen om een duurzame oplossing voor het plein voor te stellen. Zelfs als eik geen houtsoort is waar men gewoonlijk aan denkt voor een terras, moet u weten dat eik perfect aangepast is voor dit type van gebruik mits inachtneming van enkele voorzorgsmaatregelen.

Terras op vlonders

Eik is een matig duurzame houtsoort (duurzaamheidsgraad 2-3 op een schaal van 1 tot 5, waarbij 1 het duurzaamst is). Het kan dus niet zomaar in contact met de bodem worden gebruikt, zonder enige behandeling of andere voorzorgsmaatregel. De deskundigen hadden evenwel het ingenieuze idee om een metalen vlonder te gebruiken als draagstructuur voor de houten vloer, zodanig dat de uitvoering zorgt voor een minimaal contact tussen het hout en de draagstructuur en een perfecte ventilatie onder de houten vloer. Het hout komt dus niet in contact met het stilstaande water. De gebruiksklasse is een klasse 3 (overeenstemmend met die van een raam of buitenbetimmering) en geen klasse 4 (overeenstemmend met het gebruik van hout dat rechtstreeks in contact is met de bodem).

Details van de uitvoering

Het plein overdekt een parking, licht Olivier Mareschal, gedelegeerd bestuurder van de firma De Graeve, toe. Op de dekvloer van de parking fungeren betonnen langsbalken als draagstructuur voor de houten vloer. De dekvloer bestaat uit een draagstructuur van gegalvaniseerde vlonders, gedimensioneerd voor een last van 750 kg/m². Op deze structuur zijn eiken balken aan de onderzijde bevestigd met behulp van inox ringschroeven (6 stuks per balk) en krammen.

In het begin vreesde de aannemer voor uitlijningsproblemen, zowel horizontaal (uitlijning van de planken) als verticaal (ongelijkheden van de draagstructuur). Uiteindelijk werden de uitlijningen perfect uitgevoerd en waren de kleine onnauwkeurigheden eerder te wijten aan de toegestane afwijkingen van de houtsecties dan aan de uitvoering. De veranderingen van de afmetingen van enkele millimeter in de dikte van de balken zijn het gevolg van het winterverlet waardoor de werf stilgelegd moest worden en het hout uit de droogkamer in die periode enkele erg natte wintermaanden doormaakte alvorens te worden geplaatst, gaat hij verder. Het succes van de werf is vooral te danken aan de goede voorbereiding. Elke balk, vlonder of metalen steunstuk werd met AutoCAD ontworpen, waardoor geen enkele aanpassing op de werf moest gebeuren.

Droging van het hout

Voor deze drukke doorgangsplaats die regelmatig gebruikt wordt voor het organiseren van evenementen (vaak opbouwen/afbreken van podia), wilden de bouwheren de massieve aanblik bewaren. Ze hebben daarom met weinig conventionele maten gewerkt van 63 bij 210 mm (en 2400 mm lang). Een uitdaging van betekenis voor de zagerij die met het zagen, het drogen en het schaven van het hout belast was. We hebben het lastenboek strikt gevolgd en de ca. 40 m³ hout of 700 m² (horizontaal) in een tijdspanne van twee maanden geleverd, legt Martial Camps van zagerij Vica-bois uit. Idealiter waren twee of drie maanden meer aangewezen om de werking van het hout te beperken, maar de planningsvereisten van de bouwheren gunden ons niet zoveel speelruimte. Het hout was niettemin al meer dan een jaar in productie! We moesten het hout 8 maanden (in openlucht) laten drogen alvorens het naar de droogkamer ging (meer dan 4 maanden) om het met een vochtigheidsgraad van ongeveer 25 % te kunnen leveren. We streefden er daarom naar het evenwichtsvochtgehalte zo dicht mogelijk te benaderen zonder het hout evenwel overmatig te laten drogen omdat dit noodgedwongen talrijke vervormingen en barsten in de planken teweeg zou hebben gebracht. Nu ze geplaatst zijn, drogen ze langzaam maar zeker en zullen ze het wisselvallige weer trotseren!

Valorisatie van het Belgisch loofhout

Tijdens de inhuldiging van de Place des Sciences, was Emmanuel Defays, algemeen directeur van de Office Économique Wallon du Bois, in het bijzonder tevreden over de keuze voor eik. In de eerste plaats vanuit een symbolisch oogpunt, omwille van de plaats die het hout als materiaal toebedeeld kreeg in het hart van de studentenstad, maar ook vanuit een technisch oogpunt, door de valorisatie van Belgisch loofhout als terrasbedekking, een afzetmogelijkheid die door architecten nog onderbenut blijft. Deze uitvoeringswijze op vlonders is veelbelovend, temeer omdat de bevestigingen onzichtbaar blijven en de bouwheren de voordelen kunnen genieten van prefabricatie.

Meer info:

Hugues Frère, www.houtinfobois.be