Een volledig in hout vervaardigde fiets

Pedagogisch project en … wereldrecord
Een volledig in hout vervaardigde fiets om het houtonderwijs te promoten
Hoe houtbewerking bij jongeren promoten en de aantrekkingskracht van ons technisch onderwijs versterken? Als we nu eens samen met onze leerlingen een volledig houten fiets zouden bouwen? Een geniaal idee waarvan de uitvoering de stoutste dromen van Tom Rydant, directeur van de middelbare school GO! KTA Dendermonde, heeft overtroffen. De fiets werd niet alleen gebouwd, maar hij heeft ook nog eens twee wereldsnelheidsrecords gevestigd!

Ik had op TV een reportage gezien over een door een Brit volledig in hout vervaardigde fiets. Het betrof een model van houten panelen waarvan de aandrijving werd verzekerd door een tandradsysteem (de Splinterbike fiets van Michael Thompson, nvdr), licht Tom Rydant toe. Dit bracht me onmiddellijk op het idee om een gelijkaardig project op te starten op school. Ik heb nooit getwijfeld aan het pedagogisch potentieel van een dergelijk project, maar ik had nooit durven denken dat we een dergelijk resultaat zouden bereiken.

Technische uitdaging

Onmiddellijk verleid door het idee, oogstte Tim Haemelinck, verantwoordelijke van de houtafdeling van de school, snel bijval bij zijn leerlingen. De leerlingen hadden al het idee bedacht van een houten fiets. We wilden dus een volledig houten ketting ontwerpen. Al snel begrepen we de complexiteit van de opdracht en gingen in zee met de afdeling houttechnologie van de Gentse school HoGent, geleid door Paul Delcour, om de technische uitdaging aan te gaan.

Zelden zulke gemotiveerde leerlingen gezien

Vanuit een pedagogisch standpunt, was dit avontuur fantastisch, bevestigt Tim Haemelinck. De uitdaging stimuleerde de leerlingen en zette ze aan verder na te denken dan hun lessen. Dit project heeft het leerproces ook aanzienlijk versneld. Zowel voor de leerlingen als voor ons, waren de talrijke proeven boordevol leerervaringen, zowel wat de mislukkingen als de successen betreft. Dit heeft de leerlingen samengebracht en een erg positieve dynamiek op gang gebracht.

Workshops en uitwisselingen tussen de twee scholen

Verschillende workshops en uitwisselingen tussen de twee scholen werden op touw gezet. Dit hielp de leerlingen van het middelbaar het hoger onderwijs te ontdekken en hen warm te maken voor de beroepsmogelijkheden in de houtsector. De uitdaging was te mooi om ze niet aan te gaan, voegt Paul Delcour er nog aan toe. Voor mij was dit de gedroomde kans om de lessen nog boeiender te maken. De eerste uitdaging was om de boodschap aan de jongeren over te brengen dat ze in zichzelf moesten geloven en dat ze in staat waren om de uitdaging aan te gaan, hoe ambitieus ze ook was. Wat een genoegdoening om te zien hoe ze zichzelf overtroffen!

Eindwerk

Om het project tot een goed einde te brengen, sleepten twee bachelorstudenten (Jonas De Brauwer en Dylan Liedts) het project in de wacht als eindwerk. Ik probeerde in werkelijkheid reeds enkele jaren een houten kopie te maken van de Specialized Venge-fiets, voegt Jonas De Brauwer eraan toe. Ik had hem ontworpen op Autocad en verbeterde tijdens mijn eerste studiejaren bijna wekelijks het design. Toen ik mijn bedoeling bekendmaakte om de fiets te bouwen als eindwerk, bracht meneer Delcour me op de hoogte dat de school betrokken was bij een gelijkaardig project met een school in Dendermonde. We hebben dus samengewerkt en het project in overleg uitgevoerd.

Een houten fietsketting

Het meest ambitieuze luik van het project was zonder twijfel de vervaardiging van de houten ketting. De schakels maakten het voorwerp uit van geavanceerde opzoekingen betreffende de meest geschikte houtsoorten en de uitvoering (eigenschapsstudies, weerstandsproeven, …). Voor de schakels werd uiteindelijk geopteerd voor beuken- en padoekhout. Elke schakel is samengesteld uit 9 houtlagen met een dikte van 3 mm. De ketting is echter niet de enige grote prestatie, aangezien de fiets dankzij een hol frame slechts 11 kg weegt (maar een massa aan kennis bevat)!

Keuze van de houtsoorten

Hieronder staan de voor deze fiets gebruikte houtsoorten opgesomd:

• Padoekhout (25 jaar oud, natuurlijke droging), krimpt weinig, werd gebruikt voor de assen, de pedalen en de ketting
• Amerikaans essenhout, is erg elastisch, werd gebruikt voor het fietsframe, de vork en de trapas
• Beukenhout, bezit een hoge schuif- en drukweerstand, werd gebruikt voor de ketting, het stuur en het kettingwiel

Wereldsnelheidsrecord

Als kers op de taart heeft Jonas De Brauwer op 29 september 2016 een nieuw uur- (19,4 km) en snelheidsrecord (26,9 km/u) gevestigd in het Vlaams Wielercentrum Eddy Merckx (Blaarmeersen) in Gent. Voortaan met een diploma op zak, hoopt Jonas De Brauwer nu de opgebouwde kennis aan de man te brengen via JDB Wooden Bikes. Wordt vervolgd …

Er gaat niks boven een project als dit om jongeren aan te moedigen te leren en om de houtsector in het onderwijs te promoten, zegt Tom Rydant. En Paul Delcour voegt er nog aan toe: Zonder passie had dit project nooit het daglicht gezien.

Dankwoord: het hele team wenst ook Etienne Moernaut te bedanken voor zijn bijdrage aan dit project.

Meer info
GO ! KTA Dendermonde : www.ktad.be
HoGent : www.hogent.be
Jonas De Brauwer : www.jdbbikes.weebly.com