Ontwerp een sociale woning in hout

In 2006 stelde Hout Info Bois aan twee Waalse gewestministers voor om per Waalse provincie een architectuurwedstrijd op touw te zetten. De nadruk lag op het gebruik van hout in de sociale huisvesting. De ontwerpen moesten streven naar energiebesparing en optimale waterzuivering voor het leefmilieu. Deze wedstrijd oogstte veel succes bij de architecten. Sinds vorige zomer werd het ontwerp van de architect die in de regio Luik de wedstrijd won bewaarheid. De eerste houten sociale woningen werden in Fontin, in de regio Luik, ingehuldigd.
Aangevat in 2006, was het de bedoeling van de wedstrijd om voorbeeldontwerpen te selecteren voor vijf sites (één per Waalse provincie), waarvan de werfopvolging daarna werd toevertrouwd aan vijf sociale huisvestingsmaatschappijen. De site van Fontin, in een residentiële buurt, stak hoog uit boven de vallei van de Ourthe met mooie vergezichten over het omliggende platteland. Geïnspireerd door de eigenheden van de site, wonnen de architecten AM Goffinet, Jehoulet en Csik architects deze wedstrijd.

Bewustwording van de logica van de houtbouw

Om kosten te besparen vroeg het gewest aan de architecten om hun plannen lichtjes te herzien en op een iets groter perceel drie in plaats van één sociale woning te bouwen. Het kwam erop neer de meerkosten ten opzichte van een traditionele constructie te beperken. ‘De uitdaging was tweevoudig’, legt architect Nicolas Csik uit. ‘Enerzijds binnen het vooropgestelde budget blijven en anderzijds de architecten bewustmaken van de bouwprincipes van de houtbouw, zoals bijvoorbeeld het belang van luchtdichtheid. Het tweede punt lag minder voor de hand omdat de sociale huisvestingsmaatschappijen de werf hadden toegewezen aan de laagstbiedende. Het was een metselaar die uiteraard al met onderaannemers had samengewerkt, maar deze traditionele bouwer had geen enkele ervaring met houtbouw. In dit project school de uitdaging eerder in de uitvoering dan in het ontwerp.’

Houtskelet

Technisch gezien zijn de woningen in tweeën opgesplitst: een gemetste sokkel waar een licht volume in houtskelet op rust. Van buiten naar binnen bestaat de wand van de muren uit een horizontale buitenbetimmering in ceder, een regenafstotend paneel met openingen voor dampverspreiding met een dikte van 18 mm (type DWD), een houtskelet geïsoleerd met ingeblazen cellulosevlokken (met een dikte van 160 mm) en een soepel dampmembraan. Dit membraan is voor de inblazing van isolatiemateriaal versterkt door een houten betengeling waarop een binnenafwerking in gipskartonplaten is aangebracht. De spouw tussen het membraan en de afwerking wordt gebruikt voor de doorvoering van leidingen (elektriciteit, verwarming, sanitair) en is geïsoleerd met rotswol van 4 cm dik. Het buitenschrijnwerk is uit meranti vervaardigd.

Een balkraam

Op de achtergevel op de eerste verdieping heeft de architect een venster voorzien dat bijna de volledige breedte van het gebouw bestrijkt. Gelet op het redelijk beperkte volume van de kamers en om de dakrand ter hoogte van de dakgoot te verkleinen, hebben de ontwerpers bedacht om de steunbalk van het gebinte te gebruiken als bovenste deel van het raam. Een interessant technisch detail dat twee functies combineert om meervoudige balken te voorkomen.

Experimentele fase

Zowel de sociale huisvestingsmaatschappij Ourthe Amblève Logement als de architect houden goede herinneringen over aan het project dat in de zomer van 2012 werd opgeleverd. ‘Het was een erg mooie ervaring waarover we uiterst tevreden zijn’, gaat de architect verder. ‘Op zichzelf beschouwd is hout niet het meest geschikte materiaal voor de realisatie van sociale woningen van een dergelijke, kleine omvang. Niet omwille van het materiaal, maar wel omwille van de structurele werking van de toewijzing van overheidsopdrachten aan de laagstbiedende, die niet noodgedwongen gewoon is om met hout om te gaan. Op grotere schaal daarentegen, vanaf het moment dat men een tiental woningen overweegt, biedt hout volgens de architect ernstige voordelen ten opzichte van een traditionele aanpak. Zo zouden de systematisering en de tijdwinst die verband houden met de bouw van houtskeletten in het atelier ervoor kunnen zorgen dat houtbouw concurrentiëler wordt dan een klassieke constructie.

Foto’s: &Copy : Caroline Dethier

Meer info:

Architectuur: Air-Lab, www.air-lab.be
Prijs: 345.000 € voor de 3 volledig afgewerkte woningen met carport